Niektóre osoby nie wyobrażają sobie poranka bez papierosa. Określona czynność tak bardzo wpisała się w ich życie, że nie są w stanie porzucić nałogu. Palenie papierosów uzależnia równie silnie, jak twarde narkotyki. Odpowiedzialność za to ponosi substancja w nich zawarta, która określana jest mianem nikotyny. Działa podobnie jak kokaina oraz heroina. Przyczynia się do zwiększania produkcji dopaminy, powodując odczuwanie przyjemności, a tym samym też rozwoju uzależnienia. Co to jest nikotyna i jakie ma właściwości? Dodatkowo wskażemy właściwości nikotyny.
Krótka historia związana z podbojem świata
Źródłem nikotyny jest tytoń. Roślinę hodowali mieszkańcy Ameryki Północnej już dwa tysiące lat przed odkryciem tych terenów przez Krzysztofa Kolumba. W Europie pojawił się w wieku XVI krótko po tym, jak nastąpił podbój Nowego Świata przez hiszpańskich konkwistadorów. Na początku nikotynę używano jako substancję mającą właściwości lecznicze. W XVII wieku związek ten był już postrzegany jako niezwykle atrakcyjna używka poprawiająca samopoczucie, nie powodując zmian stanu świadomości. Kosztowana była przez palenie tytoniu w fajkach, następnie pojawiły się cygara, a w konsekwencji papierosy, które upowszechniły nałóg uzależnienia od nikotyny.
Co to jest nikotyna?
Jest to organiczny związek chemiczny określany mianem alkaloidu pirydynowego. Wskazana substancja wykazuje właściwości psychoaktywne. Objawiają się one przez pobudzanie określonych receptorów w mózgu. Co więcej, wpływa ona stymulująco bądź uspokajająco na funkcjonowanie układu nerwowego. Można ją opisać jako łatwo dostępny wspomagacz, który z jednej strony przyczynia się do odprężenia i łagodzenia stresu, a z drugiej strony usprawnienia procesów myślowych. Oczywiście takie właściwości nikotyny są korzystne, jednakże droga przedostawania się do organizmu i jej aktywność uzależniająca doprowadzają do tego, że zalicza się ją do związków szkodliwych.
Właściwości nikotyny
Nikotyna to związek neurotoksyczny. Oznacza to, że dużych dawkach doprowadza do upośledzenia funkcjonowania układu nerwowego organizmów żywych i przyczynia się do śmierci. Występuje ona w liściach tytoniu. Jeden papieros zawiera średnio 0,8-1 g liści tytoniu, z czego około 2% stanowi czysta nikotyna. Do organizmu osoby palącej przenika blisko 1-3 mg nikotyny. Największe stężenie obserwuje się w chwili gaszenia papierosa. Stężenie utrzymuje się w organizmie przez 10 minut, a w dalszej kolejności zaczyna spadać. Po upływie dwóch godzin usuwana jest z organizmu człowieka.
Niskie dawki opisywanego związku mają wpływ na pobudzanie układu nerwowego. Co więcej, przyspieszają tętno, zwiększają ciśnienie krwi, stymulują układ trawienny. Gdy człowiek płytko zaciąga się dymem papierosowym, doprowadza do aktywizowania mózgu do pracy, poprawy koncentracji, a także polepszenia pamięci. Osoby palące uzyskują lepsze wyniki w rozwiązywaniu intelektualnych zadań.
Wskazać należy również, że substancja ta zwiększa wydzielanie dopaminy, która określana jest jako hormon szczęścia. Ten neuroprzekaźnik dodaje energii, zapewnia dobre samopoczucie, a przede wszystkim odpowiada za odczuwanie przyjemności. Ma ona kluczowe znaczenie w procesie uzależnienia. Nikotyna, tak jak inne narkotyki powoduje wrzut dopaminy do mózgu. Dzięki temu natychmiastowo poprawia samopoczucie. Jednak nie trwa to długo, gdyż jej stężenie szybko spada i wymusza konieczność sięgnięcia po następną dawkę.
Większe dawki nikotyny wykazują właściwość rozluźniającą. Głębsze zaciągnięcie się dymem redukuje stres oraz uspokaja. Używka doprowadza do tego, że ludzie trudniej ulegają emocjom, co sprawia, że łatwiej koncentrują się na otrzymanych do realizacji zadaniach.
Jak jest dawka śmiertelna nikotyny?
Intensywne palenie papierosów nie doprowadza do kumulacji nikotyny, która mogłaby stanowić zagrożenie dla życia. Co więcej, jest ona bardzo szybko usuwana z organizmu. Dawka toksyczna wynosi przynajmniej 4 mg, chociaż niektóre źródła wskazują na 6, a nawet 8 mg. Jednakże nadal nie jest to ilość stanowiąca bezpośrednie zagrożenie dla życia. Dawka śmiertelna wynosi od 40 do 60 mg, a więc w praktyce wypalenie kilkudziesięciu papierosów równocześnie.
