Nielegalne białoruskie papierosy w Polsce: Przemyt w skali Państwa

Oprócz licznych naruszeń praw i wolności nieprawny prezydent Białorusi aliaksandr łukaszenka ma również całkowity monopol na przemyt i tranzyt wszelkich towarów przez terytorium Białorusi.

Tylko na przemycie papierosów zarabia z niewielką grupą mianowanych menedżerów ok. 2 mld dolarów rocznie.

W 2020 roku przez funkcjonariuszy Służby Granicznej przechwycono przemycane z Białorusi wyroby tytoniowe warte ponad 27 mln złotych. Podczas pandemii poziom przemytu papierosów z Białorusi wzrósł o 469% i stanowi wartość około pięciokrotnie większą, niż przechwycone w tym samym czasie papierosy z Ukrainy.

Niepewna pozycja ostatniego dyktatora Europy wymusza całą bandę zarabiać z nielegalnych źródeł jak najwięcej, póki istnieje taka możliwość i wartości w 2021 roku podobno będą znacznie wyższe.

Największe ostatnio przechwycone partie papierosów z Białorusi

Poniżej są tylko największe partie przechwyconych papierosów z Białorusi w ostatnich miesiącach:

• Listopad 2020: Zabezpieczono ponad 4,8 miliona sztuk papierosów, prawie 18 ton tytoniu i urządzenia służące do produkcji papierosów, sortowania paczek oraz krajalnię tytoniu. Wartość towarów ok. 16 milionów zł, a urządzeń ~2,5 milionów zł. Gdyby nielegalne papierosy trafiły do sprzedaży w Polsce Skarb Państwa straciłby ponad 44,8 mln zł. Aresztowano 9 osób. Źródło: pk.gov.pl
• Grudzień 2020: Europol zatrzymał partię 2,6 ton nielegalnego tytoniu, oraz 67 mln papierosów z Białorusi. 17 osób aresztowano. Źródło: rp.pl
• Luty 2021: Podlaski Oddział SG zatrzymał rekordową (na tamten moment) kontrabandę z Białorusi z 1,8 mln paczkami papierosów bez polskiej akcyzy warte 27,6 mln zł. Źródło: radio.bialystok.pl 
• Maj 2021: 2,5 mln paczek papierosów o szacunkowej wartości prawie 37 mln zł udaremnili na kolejowym terminalu przeładunkowym w gminie Terespol (Lubelskie) funkcjonariusze SG i KAS. Źródło: bialystok.tvp.pl

Państwowy biznes papierosowy

Dla kraju o tak korzystnej pozycji strategicznej między UE a Rosją eksport i tranzyt ropy naftowej, drewna, tytoniu i wielu innych towarów jest jednym z głównych źródeł przychodu.

Ale tylko niewielka część tych przychodów rzeczywiście trafia do Skarbu Państwa i później przekłada się na dobrobyt zwykłych Białorusinów.

Państwowa fabryka Niemen z Grodno jest największą i najstarszą, dwie prywatne mieszczą się w stolicy – Tabak-Invest i Inter Tobacco. Ich formalnymi właścicielami są tzw. „kieszenie łukaszenki” Pavel Tapuzidis, oraz Aliaksei Aleksin.

Obydwu są wśród 10 najbogatszych Białorusinów (pomijając rodzinę łukaszenka i jeszcze jedną jego kieszeń, „Pana Broni” Peftieva są prawdopodobnie najbogatszymi w kraju). Prawą ręką Aleksina jest Wiktor Pietrowicz, który już otrzymał wyrok w Polsce – 25 lat więzienia za przemyt papierosów, ale oczywiście nie został aresztowany.

Warto oznaczyć tu, że w odróżnieniu od Rosji białoruscy biznesmeni związani z Państwem to nie oligarchowie, tylko mianowani menedżerowie, których majątek tylko formalnie stanowi setki milionów czy nawet miliardy dolarów (formalnie, liczba dolarowych miliarderów na Białorusi jest porównywalna do Polski z 4 razy większą ludnością i ~2,3 razy większym poziomem PKB na mieszkańca). Faktycznie, mianowaniem pozycji i podziałem zysków zajmuje się dyktator. 

Białorusini już dawno się tego upewnili po aresztowaniu i zamianie takich dużych „kieszeni łukaszenki”, jak Jury Czyż, który zarządzał konglomeratem Traipl zaangażowanym w branży budowniczej, przemyśle rafineryjnym, produkcji napojów bezalkoholowych i wielu innych. 

Firmy tych „kieszeni łukaszenki” dostają prawo wyjątkowe na ziemię, budowę obiektów sportowych, sprzedaż własnej produkcji w instytucjach Państwowych i wiele innych czynności.

Transportem zajmuje się Państwowy departament ochrony, celnicy i straż graniczna oczywiście też służą dowolnym legalnym czy nielegalnym interesom dyktatora.

Każdy krok jest kontrolowany i zarządzany przez jedną osobę. Taki system porównywalny jest do systemu logistycznego baronów narkotykowych, tylko w mniejszej skali, ale na poziomie Państwowym. To pozwala na przemyt wartości przemysłowych bez obaw, że ten ‘biznes’ zostanie zamknięty. 

Rosja i Polska (a dalej cała Unia) to najważniejsze rynki nielegalnych białoruskich papierosów. Rosja ocenia, że tylko za 2019 rok kraj stracił około 1,5 mld dolarów w postaci nieuzyskanych przychodów z podatków VAT i akcyz. Ta suma jest porównywalna do 2,3% PKB Białorusi, i to tylko przemyt do Rosji, gdzie ceny papierosów nie są o wiele wyższe, niż na Białorusi.

Do Rosji papierosy głównie trafiają samolotami, do Unii zazwyczaj ciężarówkami i w zaplombowanych wagonach towarowych należących do przedsiębiorstw Państwowych.

Co dziesiąty wypalany w Polsce papieros pochodzi z nielegalnego źródła. Około trzeciej części nielegalnego rynku w UE stanowią tak zwane papierosy ‘white label’, czyli niemarkowane. Z tych papierosów około 28% pochodzi z Białorusi.

Roczny zysk z przemytu papierosów tylko jednej z trzech firm produkujących wyroby tytoniowe na Białorusi to około 2 mld dolarów (ok. 3,2% PKB kraju). Według badań KPMG, w 2018 roku z 30 miliardów wyprodukowanych papierosów w kraju 14 mld zostało przeznaczono na przemyt.

Białoruskie marki papierosów – Jak nie wspierać reżim?

Rynek papierosów na Białorusi całkowicie się składa z trzech związanych z łukaszenką przedsiębiorstw – Niemen, Tabak-Invest, oraz założony w poprzednim roku Inter-Tobacco.

Akcyzy na Białorusi są bardzo niskie – tylko 65 złotych za 1000 papierosów, ponad 2-krotnie mniej, niż w Rosji czy Ukrainie i ponad 10-krotnie mniej, niż w Polsce (747 zł za 1000 papierosów). Dlatego przychód z akcyz oraz podatków z rynku tytoniu do Skarbu Państwa jest minimalny. Nielegalnie zarobione środki trafiają wprost do kieszeni łukaszenka i jego wspólników, podczas gdy duża część pieniędzy ze Skarbu Państwa trafia na utrzymywanie represyjnej policji i wojska.

Jeżeli nie chcesz nie tylko kupować nielegalne papierosy, ale też wspierać reżim dyktatora, warto unikać następujących marek papierosów wyprodukowanych na Białorusi.

Niemen:

Marki własne – Minsk, NZ, Credo, Matrix, Portal, Queen Charm, Queen Elegance, Queen Mentol, Премьер (Premier), ФЭСТ (FEST), Магнат (Magnat), Dove.

Marki produkowane wg. kontraktu z British American Tobacco – Rothmans, Vogue, Kent, Pall Mall.

Tabak-Invest:

Marki własne – Корона (Korona), Форт (Fort).

Produkowane marki firmy Japan Tobacco International – Winston, Camel, Sobranie, Monte Carlo, LD.

Inter-Tobacco:

Własne marki – Dove i Red Bor.

Produkowane marki w umowie z firmą Philip Morris – L&M Blue, Marlboro Gold/Red, Parlament.

Sprawdź gatunki tytoniu legalnie sprzedawane w naszym sklepie – akcyzy i podatki trafiają do Polskiego Skarbu Państwa i polepszają dobrobyt zwykłych Polaków.

Źródło obrazów: Straż Graniczna